Hoewel een echtscheiding een pijnlijke fase is in uw leven, kan de notaris u helpen om ermee op te gaan en om de meest soepele en onderling aanvaardbare oplossingen te zoeken voor elk van de partijen.
Het Belgisch recht voorziet vandaag in twee echtscheidingsformules: de scheiding door onderlinge toestemming enerzijds, en de echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting anderzijds.
De notaris komt slechts zeer weinig tussen voor de echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting. Deze laatste vereist immers een gerechtelijke procedure die door een advocaat zal worden gevoerd, zonder dat de partijen tot een akkoord moesten komen over de essentiële elementen van hun echtscheiding. U zult dus snel gescheiden zijn, maar u zult achteraf nog alles moete regelen met betrekking tot uw kinderen, de toewijzing van de gezinswoning, de verdeling van de meubelen, enz.
Bij de echtscheiding door onderlinge toestemming daarentegen, kunt u al deze zaken al regelen voordat de gerechtelijke procedure is begonnen; alles zal vooraf geregeld zijn, snel en zonder advocatenkosten. Bovendien is het hierbij niet nodig om de andere te beschuldigen noch om het eigen gedrag te verdedigen; u moet het om te beginnen alleen maar eens met de scheiding en vervolgens met de regeling na de scheiding. U moet het dus eens worden over de situatie die na uw echtscheiding de uwe en die van uw kinderen zal worden en dus overgaan tot de verdeling van de gebouwen maar ook van de meubelen (uw huisraad maar ook uw wagens, effecten, juwelen, geld, enz.), en afspraken maken over de huisvestingsmodaliteiten van uw kinderen, de alimentatiebijdrage van elk van de echtgenoten en een eventuele onderhoudsbijdrage ten gunste van de kinderen.
Hierbij speelt de notaris een cruciale rol: nadat hij heeft geluisterd naar de partijen die hem hun gezinssituatie hebben uitgelegd, zal de notaris niet alleen de rol van bemiddelaar maar ook van raadsman van elke partij spelen. Hij zal hen leiden naar een oplossing die door beide partijen als billijk en redelijk wordt beschouwd, en daarbij de burgerlijke, sociale en fiscale gevolgen van hun akkoorden belichten. De notaris zal niet alleen rekening houden met het belang van elke partij maar ook met het belang van de kinderen.
Zodra de voorafgaande overeenkomsten opgesteld en geregistreerd zijn, zal de notaris het verzoek tot echtscheiding door onderlinge toestemming opstellen en neerleggen bij de Rechtbank van Eerste Aanleg, zodat deze laatste de overeenkomsten kan homologeren en de echtscheiding van de echtgenoten zal uitspreken.
Zodra deze verzoekschriften zijn ingediend, zullen de echtgenoten dus moeten verschijnen voor de rechter; als ze minder dan zes maanden gescheiden zijn, moeten ze zich twee keer aanbieden op de Rechtbank. Als de scheiding al langer dan zes maanden duurt, zullen ze slechts één keer moeten verschijnen. In de praktijk duurt de procedure tussen drie en vijf maanden.
De echtgenoten zullen overigens altijd de vrijheid hebben om de procedure te laten vallen als zij niet meer wensen te scheiden. Als ze het niet meer eens zijn over het feit van te scheiden, of over de elementen in de voorafgaande overeenkomsten, zullen zij ook de mogelijkheid hebben om de procedure te veranderen en te kiezen voor de echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting. Er is dus niets definitiefs in dit stadium en het is derhalve altijd beter om te proberen tot een akkoord te komen behulp van de notaris in zijn rol van bemiddelaar. Pijnlijke conflicten kunnen op die manier worden vermeden en de harmonie van het gezin gevrijwaard.